Poznaj siebie przez swoje doświadczenia (część 3)

Mam nadzieję, że dużo dowiedziałeś się o sobie spisując swoje doświadczenia i przemyślenia zgodnie z przewodnikiem, o którym pisałam w poprzednich dwóch wpisach tej serii (część 1, część 2). Wiesz, co Ci się w życiu udało, w czym jesteś dobry i potrafisz uogólnić to do pewnych cech, umiejętności i talentów. Najtrudniejsza i najbardziej czasochłonna część już za Tobą :)

Teraz czas na dodanie do tej listy Twoich celów, wartości, poglądów i priorytetów.

1) Twoje cele i priorytety

Zastanów się, co Twoja praca ma przynieść TOBIE.

Każdemu z nas praca powinna zapewniać spełnienie, dumę, szacunek innych, prestiż, pieniądze i solidną dawkę różnych pozytywnych uczuć, w tym radości i inspiracji. Ale co jest dla Ciebie w tej chwili najważniejsze? Spróbuj uszeregować te elementy w kolejności zaczynając od najważniejszych.

Moje przykładowe propozycje celów i priorytetów (w kolejności przypadkowej):

poczucie spełnienia
duma z własnych dokonań
podziw i szacunek innych
prestiż w środowisku krajowym lub międzynarodowym
sława
pieniądze (warto określić dokładnie, jaką kwotę chcesz zarobić i w jakim czasie)
radość
inspiracja
silne emocje, doładowanie energii,
ugruntowana pozycja zawodowa w branży
przeżycie przygody
spokój i poczucie bezpieczeństwa
stabilizacja lub wolność finansowa
zdobycie określonej wiedzy lub umiejętności

Nie ma tu złych odpowiedzi i pamiętaj: tylko Ty jeden je poznasz, więc możesz być zupełnie szczery! Jeśli w tym momencie najważniejsze jest dla Ciebie jak najszybsze zdobycie pieniędzy, zaznacz to jako cel, nawet jeśli wydaje Ci się, że to trochę nieodpowiednie. Wiele osób uważa, że zdobywanie pieniędzy jest samo w sobie zbyt przyziemne. Pamiętaj jednak, że pieniądze są neutralne, ważne jest, co z nimi robimy i jak je zdobywamy. Podkreślam raz jeszcze: Twoje cele to nie konkurs piękności, więc bądź szczery przed samym sobą.

A ja swoją drogą napisałam wpis na temat niewłaściwego podejścia do pieniędzy. Przeczytaj koniecznie (kliknij w obrazek).

2) Dodatkowe warunki

Zastanów się, jakie inne okoliczności są dla Ciebie ważne przy wyborze pracy. Na przykład, dla młodych ludzi często najważniejsze jest szybkie zdobycie stabilizacji finansowej i materialnej, nawet kosztem długich godzin spędzanych w pracy. Im ludzie są starsi, tym ważniejsze stają się inne elementy, takie jak stabilne godziny pracy, dobry dojazd, wygoda, bezpieczeństwo zatrudnienia. Wraz z wiekiem ludziom przybywa obowiązków rodzinnych, a jednocześnie stają się fizycznie słabsi i szybciej się męczą, więc ich warunki pracy powinny to uwzględniać.

Zastanów się, jakie elementy są dla Ciebie ważne. Możesz uznać na przykład, że Twoim priorytetem jest elastyczny czas pracy, albo funkcjonowanie w międzynarodowym środowisku. A może uznasz za najważniejsze, aby Twoje działania przekładały się bezpośrednio na dobrostan innych ludzi.

Rozważ, które warunki wzmacniają, a które osłabiają Twoją zdolność do osiągnięcia wypisanych wcześniej celów i priorytetów.

Odpowiedz sobie na te przykładowe pytania:

jakie wartości i ambicje chciałbyś realizować w pracy (np. przyczynianie się do poprawy stanu środowiska naturalnego, pomaganie ludziom, rozwijanie najnowszych technologii i innowacyjnych rozwiązań, promocja wartości artystycznych lub chrześcijańskich, promocja zdrowego stylu życia),
czy wolisz pracować sam czy w zespole,
z jakim typem osób chciałbyś współpracować (np. społecznicy, artyści, ludzie przedsiębiorczy, najwięksi eksperci w swojej dziedzinie),
gdzie chciałbyś pracować (geograficznie),
co by Ci najbardziej przeszkadzało (np. konieczność częstych wyjazdów lub długie godziny przy biurku),
w jakim typie organizacji widziałbyś siebie (międzynarodowa firma, urząd, a może mała organizacja),
jakie inne warunki chciałbyś mieć zapewnione (np. rozwój zawodowy i ciągła nauka nowych rzeczy, określony czas lub tryb czas pracy, kontakt z przyrodą, kontakt z ludźmi, ruch i wysiłek fizyczny, praca twórcza, zwiedzanie świata, wypasione biuro, samochód służbowy itd.).

Jeśli jakiś element nie ma dla Ciebie żadnego znaczenia (np. jest Ci obojętne, czy firma jest duża czy mała), pomiń go. Możesz dojść do wniosku, że Twoje cele (określone w punkcie 1) chcesz osiągnąć jak najszybciej i w związku z tym zaakceptujesz niemal każde warunki (przynajmniej przez jakiś czas). I to jest jak najbardziej w porządku, ponieważ Twoje cele, priorytety i wymagania zmieniają się i będą się zmieniały całe życie. Szukasz rozwiązania najlepszego dla Ciebie w tym momencie.

Przeszkadzajki i ograniczniki

Na nasze zawodowe życie mają niestety wpływ również niepożądane czynniki, które nas hamują i ograniczają. Należą do nich na przykład: nieśmiałość, lęk przed ryzykiem, nieumiejętność zrozumienia, czy współdziałania z innymi ludźmi, brak ogłady, niecierpliwość, słomiany zapał, niskie poczucie własnej wartości, czy niewiara w swoje możliwości. Lęk to ogromny wróg naszych marzeń. I każdy z nas musi stawić mu czoła osobiście.

Myślę, że najlepiej jest dążyć do celu małymi krokami i pokonywać przeszkody rozłożone na kawałki. Mniejsza zmiana czy wyzwanie pociąga za sobą mniejsze ryzyko, a zatem ogranicza lęk. Każde drobne zwycięstwo będzie Cię przekonywać, że możesz więcej. Ponadto wielu rzeczy – na przykład śmiałości, współdziałania z ludźmi, otwartości, tolerancji czy cierpliwości – można się zwyczajnie nauczyć. Popełnisz tysiąc błędów, jak każdy z nas, ale trudne doświadczenia najwięcej nas uczą i najszybciej posuwają nas do przodu.

Korzystaj z pomocy innych. Inspiruj się przykładami tych, którym coś się udało. Znajdziesz takie przykłady między innymi na moim blogu. Jak wsłuchasz się w pozytywne historie, odkryjesz, że każdy, dosłownie KAŻDY ciągle przeżywa różne trudności i musi pokonywać swoje ograniczenia. Wygrywają zaś tylko Ci, którzy się nie poddają.

Więc zachęcam Cię z całej siły – próbuj i nigdy nie rezygnuj! Być może Ci się coś nie uda, ale jeśli nawet nie spróbujesz, to jakbyś z góry oddał mecz walkowerem. Więc próbuj i nie poddawaj się :) Piszę to również do siebie, biorąc pod uwagę, że zbyt rzadko wprowadzam nowe treści na bloga :)

Na tym etapie powinieneś już wiedzieć:

jakie działania i jakie role w tych działaniach dobrze Ci w życiu wychodzą i jednocześnie sprawiają Ci radość,
jakie wynikają z tego naturalne predyspozycje i talenty,
jakie umiejętności nabyłeś i jakie chcesz rozwijać,
jakie cele, wartości i priorytety chcesz realizować,
jakie dodatkowe warunki chciałbyś mieć zapewnione w swojej pracy.

Jeśli udało Ci się przebrnąć przez takie długaśne ćwiczenie, to należą Ci się gratulacje :) Choć z doświadczenia powiem, że w przyszłości jeszcze parę nowych rzeczy Ci się przypomni i możesz dzięki temu odkryć jeszcze jakieś aspekty swojego zawodowego profilu. Jednak to, co masz teraz, to już dużo i możesz z tym iść dalej.

Test kariery

Myślę, że to jest etap, kiedy warto zrobić sobie test kariery. O testach chciałabym napisać oddzielny wpis, ale możesz już teraz znaleźć sobie w sieci polecane przez innych ludzi testy. Część z nich jest płatna, ale są również całkowicie lub częściowo bezpłatne.

Dotychczas zrobiłam kilka anglo- i polskojęzycznych testów, z których większość wg mnie nie zapewnia jakości. Mogę polecić częściowo bezpłatny test po angielsku ze strony Career Explorer:

Wstępne omówienie wyników tego testu jest bezpłatne, natomiast za pogłębioną analizę trzeba zapłacić 35 dolarów. Z wszystkich testów ten uderzył mnie poziomem zgodności z moją własną oceną siebie. Jednocześnie zaskoczył mnie, ponieważ wytknął mi pewne wady, do których samej trudno mi się przyznać. Zamierzam zapłacić te 35 dolarów i napiszę pełną recenzję tego narzędzia. Niemniej już teraz budzi on moje zaufanie, ponieważ jest dopracowany wizualnie i funkcjonalnie, a jego autorzy podani są na stronie z imienia i nazwiska wraz z ich kompetencjami zawodowymi.

Nie natrafiłam niestety na równie wiarygodny test polskojęzyczny. Napisałam artykuł, w którym znajdziesz ranking dziesięciu polskojęzycznych testów predyspozycji zawodowych. Polecam Ci go serdecznie zanim zdecydujesz się szukać na chybił trafił.

We wpisie Poznaj swoje talenty: recenzja testu CliftonStrengths (dawniej StrengthsFinder) napisałam recenzję jednego z najlepszych narzędzi do oceny zawodowych predyspozycji: testu Cliftona.

Odsyłam więc do tego artykułu, a przy okazji mocno zachęcam do skorzystania z tego narzędzia. Nie tylko dlatego, że jest zaawansowane i dopracowane. Również dlatego, że wyniki testu można lepiej zrozumieć dzięki dodatkowym polskojęzycznym materiałom w sieci. Mam na myśli przede wszystkim blog Dominika Juszczyka, gdzie znajdziesz szczegółowe omówienie każdego talentu oraz wywiady z ludźmi, u których te talenty są dominujące. Mówią oni o tym, jak się owe uzdolnienia objawiają w ich życiu, a także jakie się z nimi wiążą ciemne strony.

Możesz również posłuchać 25-tego odcinka podcastu „Więcej niż oszczędzanie pieniędzy” Michała Szafrańskiego, w którym opowiada on o swoim doświadczeniu z testem StrengthsFinder 2.0 Instytutu Gallupa (jest to jego poprzednia nazwa).

Obiecuję zrobić szerokie badanie rynku testów i przedstawić na blogu pogłębioną recenzję.

Nie można ślepo wierzyć testom

Jeśli zdecydujesz się wykonać test kariery, pamiętaj o tym, że może on potwierdzić to, co już sam o sobie wiesz, albo pomóc Ci odkryć nowe możliwości i kierunki. Nie traktuj tego jednak jak wyroczni. Każdy test jest obarczony jakimś błędem, ponieważ człowieka nie da się sprowadzić do algorytmu. Ja osobiście po zrobieniu 6 testów otrzymałam wyniki częściowo się pokrywające, a częściowo różniące między sobą.

Niektóre testy formułują pytania nieprecyzyjnie, na które czasami nie da się odpowiedzieć zgodnie z prawdą. Na przykład zdanie „Lubię organizować ludzi i dawać im impuls do pracy” może być problematyczne – wszak motywowanie i organizowanie ludzi nie zawsze idą w parze. Co ma odpowiedzieć osoba, która się zgadza z jedną częścią zdania, a nie zgadza z drugą? Ponadto w zdaniu jest napisane słowo „lubię” – osoby, które zarządzają ludźmi, mogą odruchowo zaznaczyć opcję TAK, ponieważ przyzwyczaiły się do zarządzania ludźmi i jest to zgodne z ich systemem wartości, jednak niekoniecznie muszą to lubić. Tak więc testy są do pewnego stopnia umowne.

Ja zrobiłam sobie test, kiedy zastanawiałam się, czy zacząć prowadzić ten blog. I byłam ogromnie zdumiona, gdy w wynikach wśród 12 proponowanych zawodów, Career Explorer zasugerował mi pisarza i bloggera, a ponadto również mówcę motywacyjnego i doradcę zawodowego. Jaka niezwykła zbieżność wyników z moim pomysłem dotyczącym prowadzenia bloga na tematy związane z doradztwem zawodowym i motywowaniem ludzi do podejmowania zmian na lepsze :)

Ciekawe jest to, że dobrze skonstruowane pytania testowe najczęściej nie dotyczą wprost pracy i zawodu. Są one często tak sformułowane, że ich przełożenie na zawód nie jest oczywiste. Dzięki temu nie udzielamy tendencyjnych odpowiedzi w kierunku zawodów, które byśmy bardzo chcieli wykonywać (a być może wcale nie mamy do nich predyspozycji).

Podsumuj swoje wyniki

Korzystając z formularza, który zamieściłam w pierwszym wpisie z tej serii, podsumuj wyniki swoich dociekań. Zacznij od swoich celów/priorytetów. Następnie do każdego celu/priorytetu dopisz pasujące do Ciebie zawody, które mogą je zrealizować. Następnie wykreśl te, które nie spełniają minimalnych dodatkowych warunków.

Otrzymasz listę zawodów, które spełniają wszystkie potrzeby, które wcześniej zdefiniowałeś. Czy niektóre z nich powtarzają się w przypadku wielu celów/priorytetów? Jeśli tak, to właśnie nad nimi najbardziej się zastanów.

Mam nadzieję, że wnioski, do jakich doszedłeś, pokrywają się – przynajmniej częściowo – z Twoim wykształceniem i/lub doświadczeniem. Ale nawet jeśli nie, nie trać ducha! Żyjemy w czasach naprawdę dużych możliwości. Mamy szansę zdobywać wiedzę z różnych źródeł (również za darmo). Możemy podnosić swoje kompetencje i je rozszerzać na nowe obszary. Nie stanie się to od ręki, ale jest to możliwe :) Będę o tym pisać w kolejnych wpisach.

Dowodem jest ten blog – zrobiłam go całkiem sama od zera, a jeszcze kilka miesięcy temu nie wiedziałam nawet, co to jest wtyczka. Teraz piszę sama proste elementy kodu CSS. Owszem, zajmuje mi to czas, siedzę po pracy i w weekendy. Ale przyznam, że doświadczam frajdy, jakiej mało!

Moje wyniki ćwiczenia

Gdy zaczynałam wykonywać całą tę żmudną pracę umysłową i próbowałam przypomnieć sobie moje dokonania i sukcesy, nie byłam w stanie w pierwszej chwili przypomnieć sobie prawie niczego, szczególnie z dzieciństwa. A nawet, gdy udało mi się wydobyć z pamięci jakiś sukces, miałam wątpliwości, czy osiąganie go sprawiło mi przyjemność.

A przecież doświadczenia miały spełniać łącznie dwa warunki: osiągnięcie sukcesu i jednocześnie odczuwanie radości z wykonywania zadania.

Zajęło mi więc sporo czasu wymyślenie dziesięciu czy piętnastu przykładowych doświadczeń z dzieciństwa, wczesnej młodości i dorosłości. Na mojej liście pojawiły się obok większych dokonań, również bardzo małe.

Obiecałam, że napiszę, dlaczego naprawienie klapy pralki i prowadzenie bloga mają wiele wspólnego w moim przypadku. Otóż odkryłam, że ogromną przyjemność i energię dają mi zajęcia polegające na rozwiązywaniu problemów i podnoszeniu poziomu życia. Lubię robić to samodzielnie (choć lubię też grupowe burze mózgów). Dlatego dużo satysfakcji przyniosło mi upiększanie mojego mieszkania, naprawianie i remontowanie pomieszczeń lub mebli, a z drugiej strony prowadzenie bloga, który ma na celu pomoc innym, aby mogli poprawić swoje życie zawodowe. Uwielbiam również rozmawiać z ludźmi o ich problemach, szukać rozwiązań, motywować i podnosić na duchu. I pewnie te cechy sprawiają, że wzruszam się do łez, gdy oglądam „Nasz nowy dom”. :)

Ponadto bardzo lubię pisać.

Zanim zrobiłam ćwiczenie, nie byłam w stanie sformułować w taki sposób moich predyspozycji i zainteresowań. A już na pewno nie umiałam powiązać ich z aktywnością zawodową. Testy kariery, które potem wykonałam, potwierdziły to, co odkryłam w trakcie ćwiczenia. Jeśli zrobiłabym testy wcześniej, prawdopodobnie odrzuciłabym ich wyniki jako niewiarygodne albo nieprawdziwe. Nic nie zastąpi porządnej autoanalizy, a ta wymaga czasu i „przetrawienia” jej wyników.

Trzy słowa na koniec

Mam nadzieję, że zaproponowane przeze mnie trzyetapowe ćwiczenie, które właśnie wykonałeś, pomogło Ci poznać siebie lepiej pod kątem zawodowych predyspozycji. Proponuję Ci, abyś nadal czasami wracał do niego i dopisywał do listy nowe doświadczenia. Koniecznie skonsultuj swoje przemyślenia z rodziną lub przyjaciółmi, ponieważ czasami naprawdę trudno jest spojrzeć na samego siebie świeżym okiem.

Zapraszam do komentowania. Wasze komentarze pomogą mi poprawić jakość treści.

Zapraszam również do lektury kolejnych wpisów. Planuję (oprócz wpisu na temat testów kariery) uruchomić nową kategorię dotyczącą szukania pracy i poprawy warunków pracy. Pozdrawiam wszystkich Czytelników :)